Como – Hồ thi ca tại Bắc Ý

Kiều Bích Hậu

Ảnh: Bill Wolak, KBH

Tôi biết đến hồ Como qua nữ sĩ người Ý – chị Laura Garavaglia. Qua những mô tả vắn tắt của chị, tôi hình dung rằng, đó là một hồ nước xanh mênh mông, nơi núi đồi dầm chân ven hồ nước, soi mình xuống làn thu thủy, thấy chính mình quá đẹp và chôn chân luôn ở đó, không muốn rời đi đâu nữa. Và cùng với những biệt thự cổ lung linh soi bóng nước, với nữ sĩ Laura và hơn mười lần Liên hoan thơ châu Âu (Europa in versi) diễn ra tại đây, thì Como đích thực là Hồ thi ca độc đáo của Bắc Ý.

Tôi nhận ra rằng, với việc sáng lập nên sự kiện thơ quốc tế mang tên Liên hoan thơ châu Âu, nhà thơ Laura Garavaglia đã làm giàu thêm chất thơ cho hồ Como. Sáng lập sự kiện vào năm 2011, khi chị rời khỏi công việc chính thức là một nhà báo và hai con đã lớn, có thể tự lập, Laura tập trung tâm huyết cho Liên hoan thơ châu Âu, chị mong muốn sự kiện sẽ thu hút các nhà thơ uy tín từ các quốc gia khác đến với Como, giao lưu với các nhà thơ nước Ý, cùng chia sẻ trải nghiệm sáng tác và thưởng thức thơ, kết bạn với nhau, cùng tôn vinh nhau, tôn vinh thơ ca đương đại với giá trị riêng biệt đóng góp cho văn hóa nhân loại. Chị đảm nhiệm vị trí Giám đốc sáng tạo của Liên hoan thơ châu Âu tại đây. Chị cũng sáng lập Ngôi nhà thơ Como (La Casa della Poesia di Como), là nơi quy tụ các nhà thơ địa phương cũng như bạn thơ quốc tế đến gặp gỡ, cùng trao đổi kinh nghiệm sáng tác, và là đơn vị tổ chức sự kiện “Europa in versi” thường niên.

Nữ sĩ Laura Garavaglia kể rằng, chị sinh ra, học tập và lớn lên ở Milan. Rồi trong một chuyến đi tới hồ Como, chị phải lòng hồ nước màu ngọc bích này, phải lòng một chàng trai đẹp bên hồ Como có tên gọi âu yếm là Chicco, rồi chị có một quyết định làm thay đổi cuộc đời mình. Chị ở lại Como, cưới chàng trai đó và không chỉ gắn bó gần bốn thập niên với nhau, chị cũng trở thành người Como và hồ thi ca này nghiễm nhiên là tình yêu, là biểu tượng tâm hồn con người nơi đây. Laura đồng nhất tâm hồn mình với biểu tượng ấy. Hơn chục năm qua, chị đã thành công trong việc quảng bá hình ảnh hồ Como, gắn liền với tâm hồn Ý, gắn với thi ca ra quốc tế. Quanh hồ Como, có tới 16 thư viện, và bất cứ địa danh nào, ta cũng có thể thấy thơ viết về địa danh đó. Không chỉ các nhà thơ địa phương viết thơ ngợi ca vẻ đẹp hồ Como, mà các nhà thơ quốc tế đến đây, sau khi trở về đều có thơ về hồ với xúc cảm phong phú, lãng mạn hoặc da diết nhớ thương. Bản thân tôi sau khi dự Liên hoan thơ châu Âu lần thứ 13 tại Como trở về, cũng viết hai bài thơ về hồ thi ca này tại Bắc Ý. Đó là một điều kỳ diệu. Có cảm giác như mỗi giọt nước xanh từ hồ Como, đều là một vần thơ óng ánh.

Tôi có một trải nghiệm tuyệt vời, đó là đọc bài thơ “Bài ca sông Hồng” của mình tại Câu lạc bộ phi thuyền bên hồ Como. Đoàn nhà thơ gồm các thi sĩ Ý và quốc tế được chị Laura cùng một hướng dẫn viên và một phiên dịch dẫn đi thăm các danh thắng và di tích lịch sử quanh hồ Como, cùng lúc dừng lại đọc thơ tại những địa điểm này. Tôi được chỉ định đọc thơ tại Câu lạc bộ phi thuyền, nơi có những chiếc phi thuyền thanh thoát mảnh mai như những chú chuồn chuồn khổng lồ chờ khách đến là vút chạy ra mặt nước trong xanh, lượn vòng quanh hồ rồi vút lên những sườn núi, đồi xanh ngát, cho một tầm nhìn toàn cảnh ngoạn mục. Thật xúc động khi được ngân nga những dòng thơ của chính mình với bạn thơ quốc tế giữa khung cảnh ấy, dường như mỗi lời vừa thốt ra, lập tức vút bay trên sóng nước dập dềnh, hòa cùng gió và nước hồ Como.

Nữ nhà thơ Hàn Quốc, chị Kooseul Kim, người cùng tham gia Liên hoan thơ châu Âu 13 cùng tôi ở Como lần này, hỏi tôi rằng tôi đã đi phà quanh hồ chưa? Khi tôi đáp rằng chưa, thì chị cười mà rằng, không nên bỏ qua một cơ hội tuyệt diệu đến thế. Năm 2022, Kooseul Kim đã đến Como dự sự kiện này lần đầu tiên, và đã trải nghiệm đi phà quanh hồ. Theo chị, đó là một trải nghiệm đẹp, xứng đáng có đối với một nhà thơ. Nghe vậy, tôi lập tức dành một buổi sáng trong lành, sau khi sự kiện kết thúc và khi tôi chỉ còn lại một mình ở Como, để mua tấm vé lên phà, du ngoạn vào ước mơ nho nhỏ, thực hiện ngay mà không chờ đợi. Quả vậy, tôi đã một mình thực hiện chuyến đi vào miền cổ tích, khi Como mở ra dần dần trước mắt tôi sự trong trắng mát lành của nước, những biệt thự long lanh cổ tích, những tòa thành trên đỉnh đồi, những ngôi làng cổ với mái nhà ngói đỏ kiều diễm sánh bên những tàng cây xanh rủ bóng, và tất cả soi mình xuống mặt hồ, tất cả phải lòng hồ nước xanh và yêu say hình ảnh lộng lẫy huyền ảo của chính mình, như chàng Narsis trong câu chuyện cổ đầy ẩn dụ. Tôi cũng như mê đi và thầm ước giá như mình được ở trong một biệt thự nhỏ ven hồ này, thì tôi sẽ ở lỳ đó mà viết miên man, mà yêu mải miết quên thời gian, quên đất trời!

Rời khỏi hồ thi ca Como, tôi hối tiếc mãi vì chẳng thể ở lại, và thầm biết ơn hồ nước đã khiến tâm hồn tôi được tự do bay bổng khát khao trong vòng hai tiếng đồng hồ, khi chỉ còn tôi và hồ xanh, trong lành và tĩnh lặng, được bên nhau thỏa thích mơ mộng viển vông. Một quãng nghỉ cần thiết để thoát khỏi tâm trí bận rộn, thả lỏng cho tâm hồn nhẹ cánh bay lên… Và tôi trả ơn hồ Como bằng hai bài thơ da diết buồn trong hạnh phúc thật lạ. Hồ thi ca Como đã trở thành một tình yêu xa của tôi. Tôi sẽ luôn ngưỡng vọng về hồ thi ca với tình cảm trong trẻo thanh khiết!