“Dòng sông nổi giận”, hiện trạng cuộc sống mới hôm nay

Là một cây viết chuyên nghiệp, nhà văn Vũ Đảm nổi tiếng trên văn đàn từ những năm 90. Anh đã xuất bản nhiều tiểu thuyết, tập truyện ngắn và phóng sự. Anh cũng là tác giả giành nhiều giải thưởng văn học trung ương và địa phương.

Năm 2022, Vũ Đảm tô đậm thêm thành công của mình trên con đường văn chương bằng tập truyện ngắn mang tên Dòng sông nổi giận. 18 truyện ngắn được anh lựa chọn và gom lại trong cuốn sách này tái hiện một cách sinh động đời sống của nhiều nhân vật mà anh quan sát và cảm nhận. Ở đó, người đọc tìm thấy hình ảnh thân thuộc của người họ quen biết hoặc cũng có thể là… chính họ.

Điểm nhấn của tập truyện ngắn dĩ nhiên là Dòng sông nổi giận. Với bút lực tuyệt vời của mình, Vũ Đảm cuốn người đọc vào mạch câu chuyện cùng những câu chữ hấp dẫn: “Con sông Xanh chảy vắt qua thành phố như một dải lụa trắng mềm mại mà thiên nhiên ban tặng hàng trăm năm nay làm cho thành phố thêm bình yên, trong lành. Nó đang chung sống hiền hòa với trời, với đất, với con người, bỗng một ngày bị hàng vạn tấn đất đá ầm ầm dội xuống. Dòng sông nổi nóng, lòng người cũng nổi sóng”.

Cái hay của Vũ Đảm là dắt người đọc đi thẳng vào vấn đề mấu chốt của câu chuyện. Vì thế, đọc truyện của anh, độc giả thấy thích thú và không tiếc thời gian. Chẳng hạn, ở truyện Thợ mỏ, anh bắt đầu như thế này: “Lại một vụ tai nạn hầm lò nữa xảy ra khiến ba công nhân bị thương và một công nhân bị thiệt mạng…”

Nghe tác giả kể thế, độc giả lại phải sốt sắng tìm hiểu nguyên nhân gây ra vụ tai nạn, nạn nhân là ai, câu chuyện diễn biến ra sao… Có thể nói, cách kể chuyện hấp dẫn cũng là một thành công của Vũ Đảm.

Ở truyện Kẻ đứng lom khom, đôi chỗ Vũ Đảm làm người đọc phì cười vì lối viết chân thực mà dí dỏm: “Đời mà, cứ sống mãi trong cảnh nghèo sẽ sinh hèn, cứ mãi làm thằng nhân viên để thằng khác sai khiến cũng hèn. Vậy muốn ngẩng cao đầu với thiên hạ thì hoặc phải giàu có, hoặc phải có chức quyền…”

Đôi lúc, tác giả làm người đọc ớn lạnh sợ hãi, nhưng vẫn tâm đắc với từng câu chữ. Trong truyện Chó sủa trăng có đoạn: “Tốp thợ bốc mộ có bốn người đàn ông, mồm ai cũng cắm một điếu thuốc lá cho đỡ lạnh, họ đào tới quan tài thì quả nhiên thấy nắp ván thiên bị sập ở phần cuối. Nhiều tiếng thốt lên sao mà thằng Thông thiêng thế, báo mộng cho bố nhà bị sập đè đau chân mà đúng thật…”

Văn chương là tấm gương phản chiếu xã hội

Văn chương có hàng ngàn sợi chỉ có thể dệt nên tác phẩm văn học tuyệt đẹp. Mỗi chủ đề có tầm quan trọng riêng của nó trong công việc sáng tạo. Theo cách tương tự, có nhiều loại kỹ thuật tường thuật khác nhau để tường thuật văn học. Chủ nghĩa hiện thực, trong văn học, là một cách tiếp cận cố gắng mô tả cuộc sống mà không lý tưởng hóa hay chủ quan lãng mạn. Chủ nghĩa hiện thực chủ yếu quan tâm đến những địa điểm chung trong cuộc sống hàng ngày của tầng lớp trung lưu và thấp hơn, nơi tính cách là sản phẩm của yếu tố xã hội. Vũ Đảm mạnh ở khía cạnh này. Văn chương của anh thể hiện cuộc sống với thực tế, không bỏ sót điều gì xấu xa hay đau đớn, cũng không lý tưởng hóa điều gì.

Không thể chối bỏ rằng độc giả thường bị thu hút nhiều hơn bởi những câu chuyện về những trải nghiệm chung và những người mà họ có thể liên hệ, điều này dẫn đến sự phổ biến chung của phong trào Chủ nghĩa hiện thực trong văn chương.

Với tập truyện ngắn Dòng sông nổi giận, Vũ Đảm thể hiện thành công một hình thức viết mới: kể những câu chuyện chân thực và thực tế nhất có thể thay vì kịch tính hóa nó. Trên thị trường chung của văn học thế giới, phong trào này đã ảnh hưởng lớn đến cách tác giả viết và những gì độc giả mong đợi từ văn học.

Box:

Nhà văn Vũ Đảm sinh năm 1966, quê quán: Năng Tĩnh, Vũ Hội, Vũ Thư, Thái Bình. Anh là Cử nhân văn chương, thạc sĩ văn hoá. Nhà văn Vũ Đảm hiện sống và làm việc tại Hà Nội với vai trò Phó tổng biên tập Tạp chí Nhà Văn – Hội Nhà văn Việt Nam.

Tiểu Mai

Ảnh: