Tiểu thuyết “Suối Cọp” của tác giả Hữu Ước xuất bản ở Hungary

Sao Khuê

“Suối Cọp” là tác phẩm văn học mới nhất viết về đề tài chiến tranh của nhà văn Hữu Ước, lấy chủ đề là cuộc chiến chống Mỹ của quân dân ta tại vùng Suối Cọp, một nơi bắt đầu của Đông Trường Sơn tiếp giáp Tây Trường Sơn, và rất gần đường 9 Quảng Trị. Cuốn tiểu thuyết dày tới 500 trang này được NXB Hội nhà văn trình làng năm 2022.

“Suối Cọp” giải mã vì sao Việt Nam chiến thắng trong cuộc chiến tranh với Mỹ một cách đầy thuyết phục. Không chỉ con người ở đất nước này tham chiến, mà cả tự nhiên cũng đồng lòng đánh giặc, từ con kiến, tới lũ tắc kè, sâu bọ rắn rết. Tính độc đáo nằm ở việc miêu tả số phận, câu chuyện của cả những nhân vật từ thiên nhiên, trong rừng sâu, cánh đồng, hang núi, con suối… trong bối cảnh chiến tranh.

Sau nửa thế kỷ, lùi xa sự kiện để trải nghiệm và suy tư, Hữu Ước đã có một quan niệm nghệ thuật mới về hiện thực và con người, có những phát hiện mới về chiến tranh và người lính.  Thành công của cuốn sách chủ yếu nằm ở chiều sâu tư tưởng, ở tính nhân văn trong quan sát, miêu tả nhân vật dù đó là địch hay ta. Cái nhìn về chiến tranh của ông không còn đơn giản rạch ròi trắng – đen, ta – địch, ngòi bút của ông không dừng lại ở các sự kiện khách quan mà luôn đi sâu vào cõi thầm kín của con người. Vấn đề số phận con người được coi là đối tượng khám phá, còn các sự kiện lịch sử chỉ được soi chiếu thông qua số phận con người, vì thế, mọi nhân vật (dù ta hay địch) đều được miêu tả đa diện, nhân văn và người hơn. Và trong chính những thời khắc sống – chết trong gang tấc ấy, lại ngời lên tình yêu đôi lứa mãnh liệt. Ngòi bút Hữu Ước mạnh mẽ, quyết đoán, thực sự bạo liệt nhưng cũng tinh tế, lãng mạn và độc đáo vô cùng khi miêu tả tình yêu trong hoàn cảnh bất thường của chiến tranh.

Có lẽ nhận ra tính độc đáo của cuốn tiểu thuyết chiến tranh này, mà ngay sau khi “Suối Cọp” xuất bản ở Việt Nam, nó đã được dịch sang tiếng Anh và tiếng Pháp, tiếng Hungary. Bản tiếng Hungary của “Suối Cọp” là bản sách tiếng nước ngoài đầu tiên của tiểu thuyết này đã được phát hành vào mùa hè năm 2023 bởi Nhà xuất bản AB Art của Hungary. Ông Attila F. Balázs – Giám đốc NXB AB Art của Hungary cho biết: “Sau thời gian dài độc giả Hungary chỉ biết đến chiến tranh Việt Nam qua các cuốn sách của người Mỹ, người Hàn Quốc, thì ba năm nay, với cuốn “Trại bảy chú lùn” của Bảo Ninh, “Suối Cọp” của Hữu Ước  do AB Art xuất bản tại Hungary, độc giả Hungary đã có cái nhìn khác hơn từ chính người trong cuộc ở phía Việt Nam. Sách của cả Bảo Ninh và Hữu Ước (những cựu binh chiến tranh Việt Nam) đều được độc giả Hungary quan tâm đón đọc, chính vì vậy chúng tôi đang dự định sẽ xuất bản thêm một cuốn sách thứ hai của Bảo Ninh, dự định vào cuối năm 2023 này.”