Chùm thơ Suman Pokhrel (Nepal)

Suman Pokhrel là một nhà thơ, nhà viết kịch kiêm dịch giả nổi tiếng người Nepal và là nhà thơ duy nhất của đất nước này từng được trao giải thưởng văn học danh giá SAARC vào năm 2013 và 2015. Ông đồng thời cũng được biết đến với tư cách là tác giả phần lời của nhiều tác phẩm ca kịch và tham gia công tác đạo diễn sân khấu.

Thơ của Suman Pokhrel được lựa chọn và đưa vào giảng dạy tại các trường đại học của Nepal và Ấn Độ, còn các kịch bản sân khấu và ca khúc do ông viết lời được dàn dựng tại nhiều quốc gia Châu Á và Châu Mỹ. Nhiều người đã xăm những lời thơ tuyệt vời đó lên cơ thể mình như một cách thể hiện sự tôn trọng và yêu quý nhà thơ này.

Xin được trân trọng giới thiệu chùm thơ của ông do nhà thơ Phạm Vân Anh chuyển ngữ!

LÀNG KHORAMPA*

Dường như đang mùa sương mù tụ hội

Chúng bao quanh những quả đồi

Và dần lan lên đỉnh

Tôi tự hỏi vì sao

Sương lại chọn nơi này

Bên hiên nắng…

Sớm nay

Tôi sẽ không hỏi gió vì sao gió thổi

Và vì sao gió đuổi bắt cùng mây

Trong tôi luôn muốn biết lý do

Ngôi làng Khorampa lại được dựng ở nơi này

Mà rồi đành im lặng

Vì sao sự sống vẫn tồn tại trên những ngọn đồi đầy rẫy bất an

Để cuộc đời bắt đầu hành trình vô thức rồi kết thúc

Những ước nguyện được dâng lên

Gửi đến chân trời vô định

Rồi tất cả kết thúc trong cô độc

Có thân xác bị đá chất chồng

Có số phận theo dòng lũ cuốn 

Có cuộc đời lao về cõi vĩnh hằng

Hỏi làm gì…

Về những sự sống tàn lụi khác thường

Làng Khorampa,

Vẫn ở trên những ngọn đồi bất an và sự sống hiển hiện

Nhưng dường như

Tôi không thấy tương lai

Tôi đoán rằng lý do chỉ có một

Khi cuộc sống chất đầy cực nhọc

Nó khác gì đâu một cái chết dễ dàng.

* Khorampa: Một ngôi làng nghèo đói hẻo lánh ở Bhojpur, một huyện vùng cao ở miền đông Nepal.

TRƯỚC TƯỢNG PHẬT TRONG MƯA

Đám đông

Co rúm và chen chúc

Giữa con đường

Họ chùng xuống nghỉ ngơi

Quên đi mọi lo toan, trăn trở

Người với người cùng chiếc ô che

Từng tán ô xòe sát nhau cùng người

Dưới sự chở che của những chiếc ô kia

Là những cái đầu mang họ Zeb-un-Nisa

hoặc Catherine, Cleopatra hay Fenichka

Họ sống trong câu chuyện đời mình

Sẽ thế nào đây

Khi nước sông Thêm xanh trong hòa cùng dòng thiêng Bagmati

Hay nếu sông Nile nhỏ có thể chảy vào suối Pikhuwa

Có căn cứ nào xác đáng không?

Khi người ta nói Phật không bao giờ mang súng và không chơi piano

Chúng tôi không biết rõ mọi điều về Người

Dù chỉ là những hình ảnh tưởng tượng

Xin hãy để chúng tôi hoan ca mừng Tôn giả Angulimala

Người đã theo lời cứu chuộc mà đoạn tuyệt với tội ác

Xin hãy chuyển lời dâng của tôi tới A-la-hán Amrapali.

Người “kỹ nữ của hoàng cung” đã thành con đức Phật

Giờ đây

Tôi quan tâm đến câu chuyện về lòng dũng cảm trong mùa lũ vừa qua

Tạm để sang một bên những hình dung trừu tượng về thần thoại hay lịch sử

Khi dòng lũ ngáng chân

Tôi lo lắng đất đai bị rửa trôi trong nước hơn là việc mình có thể bị muộn

Dòng nước xiết

Biết đâu sẽ san phẳng ngọn đồi kia

Và hút tôi thật chặt trong tâm xoáy.

VẦNG DƯƠNG VÀ ÁNH NGUYỆT

Con đường bắt đầu từ một nơi nào đó

Và hướng đến một vùng đất khác

Không mảy may quan tâm đến sự hiện diện của Chautari*

Lặng lẽ bên vệ cỏ

Bến nghỉ chân câm lặng đợi chờ

Và con đường mải miết đi qua

Nơi nào cũng thế

Thời đại nào cũng vậy

Đường vươn mãi tới hút tít chân trời

Và biến mất trong tầm mắt Chautari

Cứ thế hành trình đến rồi đi

Những con đường mãi là người xa lạ

Chỉ Chautari là không nguôi chờ đợi

Ánh mắt dõi xa xăm

Khóc trong câm lặng

Tựa ngôi làng bơ vơ

Giữa đồng bằng hoang vắng

Những con đường không cách nào đón nhận tình yêu từ Chautari

Tựa như bậc thềm đá cùng những cây xanh kia không thể cùng sóng bước

Câu chuyện ấy tối nay tôi đã thấy

Khi vầng dương chìm xuống nhường đêm đen

Và ánh trăng chầm chậm lên thổn thức

Tỏa quầng sáng khát khao và thấm đẫm nỗi niềm.

Chautari*: là một điểm dừng chân được tạo ta bằng cách xếp chồng các tảng đá, thường được tìm thấy dọc theo những con đường mòn ở vùng nông thôn Nepal.

LÀM SAO TRAO EM TRỌN VẸN YÊU THƯƠNG

Trong sự hữu hạn của lời và những định nghĩa khô cứng

Và ngôn từ không thấu triệt từng câu

Tôi suy ngẫm rồi trải lòng cùng nụ cười, ánh mắt

Để trái tim mang tình yêu của tạo hóa đằm sâu

Làm sao trao cho em những ngọt ngào yêu dấu

Khi trái đất định danh “chân thành” và “tinh khiết” cho tình yêu

Dẫu cuốn hút hoan say hay giả tạo gọi mời

Dẫu của mình hay người

Hãy nếm trải, tưởng tượng và đặt tên cho rung cảm

Thật không dễ để phân định tình yêu với xao xuyến tâm hồn

Hay sự khác biệt giữa tình yêu và trái tim, tình yêu và cơ thể

Dù có bị chia thành nhiều mảnh

Tình yêu chưa bao giờ thiếu vắng giữa cuộc đời

Phải làm gì đây để trao em trọn vẹn trái tim tôi?

GIAI ĐIỆU CẦU VỒNG

Khi em xuất hiện bằng những bước đi dẻo dai

Căn phòng tôi bừng thức

Không gian rộn vui

Trong tiếng reo của những chiếc chuông nhỏ

Nhịp leng keng của chiếc vòng

Khiến bức rèm nhảy múa

Mùi toan trắng và trang sách tỏa mùi thơm dịu

Làm cọ vẽ bồn chồn

Nét bút dâng hương

Ánh mắt sững sờ

Cơ thể cứng tê

Tôi tựa kẻ không may vừa nhiễm điện

Trái tim tôi đang hòa sắc cầu vồng

Để căn phòng hóa muôn hồng ngàn tía

Sắc màu thanh tân ấy là giai điệu cuộc sống như ngưng đọng 

Em ngồi trước mặt tôi

Tựa đấng quyền năng mang sức mạnh

Tâm thức trong tôi bỗng ngân tiếng thơ, bỗng hòa khúc hát

Thành bao điều kì diệu hiện trên tranh

Tôi biết em sẽ chỉ lặng im

Tôi được mách bảo để nhìn sâu vào đôi mắt ấy

Tìm những lời thiết tha từ trái tim này

Những lời không thể nghe, chỉ có thể lĩnh ngộ từ trong im lặng

Và trong khoảnh khắc

Tôi định tâm trên đầu cọ

Mọi giác quan dồn trên toan trắng

Tạo ra điều độc đáo

Chính là em.

KHORAMPA*

By Suman Pokhrel

There was mela** of fogs atop
and around the hill.


Unknown that was to me
why the fogs chose the place for the mela
under the porch of sunbeams.


I chose none to ask
why the wind was blowing there
chasing the fogs.


Felt like asking
why Khorampa chose to stand ill-at-ease there.


But,
this too I asked not.


Why lives chose to be housed
in the hills of unease?
Where life sets out for a journey,
the end unknown to itself.
and
keeps going filled with wants,
towards an unknown horizon.


Then it ends, known to none.
at times being crushed under the rocks.
at times falling downhill to eternity.
at times being washed in the flood to the point of no arrival.


I asked none
why life ends in ways uncertain.


Khorampa,
yet, exists there with lives yet to drain.
no reason I sought for its continued existence.


The reason, I guess,
is just that
an uneasy rhythm of life
is more life like than an easy death.



* Khorampa: A remote poverty smitten village in Bhojpur, a hill district in eastern Nepal.
** mela: a fair

BEFORE BUDDHA’S STATUE IN THE RAIN

By Suman Pokhrel

Crowds

frozen and surging

in the middle of the street

in holiday moods

forgetting all the backlogs and files.

People-people and umbrellas

umbrellas-umbrellas and people.

These heads sheltered by umbrellas

be they of Zeb-un-Nisa , or Catherine

of Cleopatra or Fenichka

live with their own stories.

If it were not so

a little Thames could be mixed

with the Bagmati water,

a little Nile could be flown into Pikhuwa stream,

why say then Buddha never carried gun?

he didn’t play piano,

we do not know of him

making pictures either.

Let us be honest

we have praised Angulimala

will make no difference

if you convey my salute to Amrapali.

This moment

I am keener on the stories of valour

washed away by this year’s monsoon floods

than the abstract shapes

glued to myths, history and stories.

When this flood blocks the road

I am worried more

by my soil getting washed,

than by getting late

to reach my destination.

I fear that the floods

might flatten this hill

grips me now.

          —

A STORY OF THE SETTING SUN AND THE MOON

The road comes from somewhere
and goes straight somewhere else
caring not the Chautari* that awaits him,
goes past, leaving her
where she is.


Nothing different happens elsewhere, too
the same it is in every single age.


Not a single road ever
has gone off,
Chautari walking on its side.


The road kept coming
and continued going somewhere
alone – a stranger.


Chautari kept awaiting
looking far,
crying
and wiping her eyes in silence
as a forlorn village
in the deserted plain.


Never could the road
be the guest of Chautari’s love
nor could she follow
the footmarks of the going.


This evening, too
the sun had to tell the same story
before he went away,
leaving the forlorn moon
hankering after his light.

BETWEEN RAINBOW AND MELODY

Suman Pokhrel

As you entered the room

stirring air with suppleness of walk

waking up the stillness with jingles of cymbals

making curtains dance to the sound of bangles

aroma wafted into air from canvas and copybooks

my paintbrush grew restless

and pen became enraptured

my eyes, hands and other parts

became electrified.

My heart spread rainbow in the room

like colours of youth and

lilts of life’s melodies.

You who are sitting before me

have the power to

change my consciousness

into painting, poem, melody

or anything else!

I know you’ll speak no truth at this time.

I’ve to be guided

solely by your silence, your eyes and

the inaudible appeals of your heart.

I’ve to settle before I lose the presence of mind-

whether I should use brush or pen

or my eyes, hands or something else

and create a unique

composition

all in you.

HOW MAY I OFFER YOU THE ENTIRE LOVE?

Sentences confined to limited definitions

meanings restricted to limited words

knotted in experiences and sensations musings,

smiles and eyes;

and holding the entire love of Creation in my heart

how may I offer you one?

The forerunners of earth labelled love as true,

called it intriguing or fake too;

those who professed it called it pure,

named it, defiled or tasted also,

regarded it as new, old as well and said it theirs or others’ too.

Splitting love among differences between love and soul,

love and the heart, love and the body

love and life and slicing it further into multiple pieces

how can I offer you my entire love?