“Luân vũ mưa” – nơi những tâm hồn đẹp chạm nhau

Là một trong những nhà văn trẻ của Uzbekistan, nhưng Sherzod Artikov đang sở hữu gia tài văn chương đáng ngưỡng mộ cùng loạt giải thưởng danh giá, đưa tên tuổi anh vươn tầm thế giới. Năm 2023, độc giả Việt Nam có cơ hội tiếp cận một số tác phẩm nổi bật của Sherzod Artikov thông qua tập truyện ngắn mang tên “Luân vũ mưa” do nhà văn Khánh Phương chuyển ngữ.

Chạm vào từng nhân vật

Phải giới thiệu ngay rằng “Luân vũ mưa” là tập truyện ngắn hay, chất lượng, xứng đáng hiện diện trong kệ sách của những người yêu thích văn chương. Cái hay ở đây chính là năng lực viết trời phú của Sherzod Artikov. Anh đưa độc giả đi thẳng vào câu chuyện khiến họ thấy như mình có thể chạm vào từng nhân vật.  

Mối quan hệ giữa nhân vật và người kể chuyện mang đến cảm giác thân thiện, bất kể đó là nhân vật chúng ta thích hay ta ít thích nhất. Biệt tài của Sherzod Artikov chính là cách xây dựng nhân vật kĩ đến từng chi tiết và sống động hệt như điện ảnh. Đó là lý do các nhân vật trong câu chuyện do Sherzod Artikov đều có chiều sâu, như thể tác giả hóa thân vào từng nhân vật của mình. 

Nữ chính trong “Bản giao hưởng mùa thu” – truyện ngắn đóng vai trò mở màn cho cuốn “Luân vũ mưa” có đủ sức nặng để minh chứng cho năng lực đặc tả nhân vật của Sherzod Artikov. Để có thể “vẽ” ra được chân dung một phụ nữ trẻ đại diện cho nhóm người không có quyền tự quyết vận mệnh của mình, Sherzod Artikov có lẽ đã phải dốc sức để quan sát. Nhờ đó, người đọc say sưa cùng anh chiêm ngưỡng, phân tích nhân vật, để rồi khi câu chuyện kết thúc, họ cũng ngỡ ngàng và… bật ngửa giống anh. Sherzod Artikov quyến rũ độc giả bằng cách sử dụng giọng văn đẹp của mình để viết về những câu chuyện rất thật và những nhân vật rất đời. 

Có thể nói, mỗi truyện ngắn của Sherzod Artikov đều được cấu trúc theo hình tròn, mọi thứ dường như khép lại trong một vòng tròn, và luôn mở ra một viễn cảnh mênh mông ở phần cuối, khiến người đọc phải ngẫm ngợi về triết lý cuộc sống. 

Đọc truyện ngắn của Sherzod Artikov, thật khó để tìm ra một nhân vật yêu thích, bởi vì mỗi người trong số họ đều có điều gì đó để thể hiện theo cách riêng của họ. Tất cả những nhân vật này được mô tả bằng văn phong sắc nét, đây chính là năng lực tuyệt vời của nhà văn. 

Văn xuôi của Sherzod Artikov tràn đầy cảm xúc, mặc dù phương tiện văn học mà anh sử dụng là diễn ngôn khá ngắn gọn. Nhưng sức hấp dẫn trong văn xuôi của anh nằm ở chỗ đó – các nhân vật “nói” bằng im lặng nhiều hơn, nhờ đó cảm xúc được truyền tải đến mức tối đa, bài học cuộc sống hiện ra tạo cảm giác như lần đầu tiên bạn được biết về nó.

Có người nói, văn chương của Sherzod Artikov chính là “ngôi nhà của tâm hồn”. Độc giả dù đến từ quốc gia nào, cũng đều cảm nhận được sự đồng điệu trong tâm hồn khi thưởng thức tác phẩm của anh. Nói cách khác, dù bằng bất kỳ ngôn ngữ nào và ở bất kỳ đâu trên thế giới, dù có lời nói hay không lời nói, người ta cũng khóc như nhau, cười như nhau, đau như nhau, ghét và yêu như nhau. Để có thể tự mình trải nghiệm cảm giác này, bạn cần đọc sách của Sherzod Artikov. 

Chia sẻ về việc tập truyện ngắn “Luân vũ mưa” được chuyển thể sang tiếng Việt, Sherzod Artikov nói: “Tôi hy vọng cuốn sách này sẽ góp phần củng cố thêm tình hữu nghị giữa hai quốc gia. Tôi cũng mong muốn sách này đến với độc giả Việt Nam như một cầu nối và ngọn cờ hữu nghị giữa hai dân tộc chúng ta.” 

Khi dịch giả cũng là nhà văn

Nói về hiệu ứng tuyệt vời của tập truyện ngắn “Luân vũ mưa” trên thị trường đọc Việt Nam thì không thể không nhắc đến người đóng vai trò chuyển ngữ, chính là nhà văn – nhà thơ Khánh Phương. Cũng giống như Sherzod Artikov, Khánh Phương sở hữu năng lượng làm việc khiến người trong giới cũng phải nể. Chị đã xuất bản hơn chục cuốn sách với rất nhiều thể loại, từ thơ cho đến truyện ký, đặc biệt, Khánh Phương còn là một trong những dịch giả nổi bật trên văn đàn. Chị yêu dịch thuật văn chương bằng trái tim thuần khiết và “lụy” việc đến mức mất ngủ. 

Đối với tập truyện ngắn “Luân vũ mưa”, công việc của Khánh Phương không chỉ đơn thuần là chuyển ngữ, mà còn là sự đồng cảm và thấu hiểu sâu sắc với tác giả. Khánh Phương nói: “Đây là tập truyện ngắn mà tôi vô cùng tâm đắc nên đã tập trung cao độ trong nhiều đêm không ngủ để chuyển ngữ. Mỗi câu chuyện là một niềm xúc động sâu sắc về tình yêu quê hương đất nước, con người Uzbekistan. Tôi đã đọc đi đọc lại nhiều lần để hiểu thông điệp sâu xa mà tác giả muốn truyền tải, từ đó giúp tôi chuyển ngữ xác đáng và chuẩn mực hơn cho mỗi câu chuyện.”

Dịch văn học là một công việc đặt ra những thách thức lớn và đặc biệt phức tạp khi cần phải giữ được cảm giác sáng tạo và giàu trí tưởng tượng của một tác phẩm văn học trong khi điều chỉnh nó một cách hoàn hảo với ngôn ngữ đích. 

Thêm nữa, dịch thuật văn học phải tuân theo những quy tắc cơ bản nhất định. Đầu tiên và quan trọng nhất, cần phải thông thạo cả hai ngôn ngữ để tôn trọng phong cách của tác phẩm văn học. Ý tưởng, cách chơi chữ, phong cách của tác giả, lựa chọn từ ngữ và tham chiếu văn hóa đều phải được lưu giữ trong bản dịch.

Khi bắt đầu dịch, sứ mệnh của dịch giả là trung thành với nguyên tác, nhưng vẫn đảm bảo chất lượng của tác phẩm và kết quả cuối cùng phải hoàn hảo, khiến người đọc thưởng thức tác phẩm mà không có cảm giác họ đang đọc một bản dịch. Khánh Phương thực sự đã làm tốt sứ mệnh này – tận dụng lợi thế của một nhà văn khi đảm nhiệm vai trò chuyển ngữ.

Cuộc gặp gỡ giữa Sherzod Artikov và Khánh Phương khiến tập truyện ngắn “Luân vũ mưa” thực sự trở thành “ngôi nhà của tâm hồn” đối với những người yêu sách và đam mê văn xuôi.

Box:

Sherzod Artikov, tác giả tập truyện ngắn “Luân vũ mưa” sinh năm 1985 tại thành phố Marghilan của Uzbekistan. Anh tốt nghiệp Học viện Bách khoa Fergana năm 2005. Năm 2020, cuốn sách đầu tiên của anh – “Bản giao hưởng mùa thu “ được xuất bản ở Uzbekistan bởi nhà xuất bản Yangi Asr Avlodi. Năm 2021, các tác phẩm của anh đã được xuất bản trong tuyển tập sách có tên “Nhà văn thế giới” tại Bangladesh, “Châu Á hát” và “Sóng Địa Trung Hải” tại Ai Cập, “Những chân trời mới nổi” tại Ấn Độ, “Chữa lành qua những câu thơ” tại Canada bằng tiếng Anh.

Nhà văn Sherzod Artikov đã được trao tặng giải thưởng “Đại sứ Hòa bình Toàn cầu” bởi Tổ chức Iqra, “Đại sứ Hòa bình Quốc tế” bởi Diễn đàn Văn học Thế giới vì Hòa bình và Nhân quyền, “Giải thưởng sáng tạo vàng” do liên minh văn hóa và nghệ thuật Mexico-Morocco trao tặng. 

Các tác phẩm của Sherzod Artikov đã được đăng trên một số tạp chí và tờ báo của Uzbekistan, đồng thời được dịch và xuất bản trên các tạp chí văn học, báo và trang web của trên 40 quốc gia và vùng lãnh thổ như Nga, Anh, Đức, Hy Lạp, Ý, Tây Ban Nha, Romania, Ba Lan, Israel, Bỉ, Thụy Điển, Kazakhstan, Bangladesh, Pakistan, Trung Quốc, Ả Rập Saudi, Ấn Độ, Việt Nam,…

Thủy Kiều

Ảnh: