Trần Quỳnh Hoa
Sao Khuê
Ngày 23/7/2024, tại Hà Nội, đã diễn ra một cuộc trao đổi diện hẹp về giải pháp đưa các tác phẩm văn học Pháp tiếp cận bạn đọc Việt Nam tốt hơn. Buổi thảo luận này thu hút sự tham gia của dịch giả tiếng Pháp tâm huyết và đại diện từ tổ chức liên quan, nhằm tìm ra những hướng đi mới để nâng cao hiệu quả công việc dịch thuật và phổ biến văn học Pháp tại Việt Nam.
Hiện nay, mặc dù có một số dịch giả tiếng Pháp rất tâm huyết với công việc chuyển ngữ các tác phẩm văn học Pháp sang tiếng Việt, nhưng họ gặp nhiều khó khăn về nguồn tài liệu dịch và kinh phí hỗ trợ. Nhà văn Kiều Bích Hậu, người điều phối nội dung buổi trao đổi, đã nêu rõ thực trạng này và nhấn mạnh mong muốn kết nối các nguồn lực từ phía Đại sứ quán Pháp, cũng như các tổ chức Chính phủ và phi Chính phủ của Pháp với các dịch giả Việt Nam.
Dịch giả Nguyễn Văn Quảng, một người đã gắn bó hơn 40 năm với công việc dịch thuật, chia sẻ về tầm quan trọng của việc phổ biến văn học Pháp tại Việt Nam. Ông bày tỏ rằng việc dịch sách mất rất nhiều công sức, từ nửa năm đến một năm cho mỗi cuốn, nhưng nhuận bút không đủ để trang trải phần nào chi phí sinh hoạt, trong khi lương hưu của ông cũng rất thấp, và ông còn phải gánh vác kinh tế gia đình. Ông hy vọng có thể nhận được sự hỗ trợ tài chính từ phía Pháp để bù đắp phần nào sức lao động đã đầu tư, giúp các dịch giả tiếng Pháp có thể sống được bằng nghề dịch văn học.
Dịch giả Văn Minh Thiều thì bộc bạch rằng ông gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm sách văn học Pháp để dịch. Mặc dù có nhiều báo, tạp chí như Văn nghệ, Thời nay, Văn nghệ quân đội, Thời báo văn học nghệ thuật,… tại Việt Nam luôn cần nguồn cung các truyện ngắn Pháp để đăng và sẵn sàng trả nhuận dịch, nhưng ông vẫn không thể tìm đủ tài liệu để dịch. Ông mong muốn phía Pháp hỗ trợ cung cấp các truyện ngắn và các cuốn sách văn học best seller hiện nay để dịch sang tiếng Việt. Bên cạnh đó, các dịch giả tiếng Pháp cũng cần được tham gia tích cực trong các hoạt động liên quan tới văn chương, văn hóa Pháp… nhưng họ không được tiếp cận nguồn thông tin để đăng ký tham dự.
Chị Lise Nguyễn, một cán bộ công tác trong lĩnh vực ngân sách của Chính phủ Pháp tại Việt Nam, bao gồm quỹ Văn hóa và Phát triển, bày tỏ sự xúc động trước tâm huyết của các dịch giả tiếng Pháp với công việc truyền bá văn hóa Pháp tại Việt Nam. Chị khẳng định rằng các dịch giả xứng đáng được tôn vinh và hỗ trợ để công việc của họ được thuận lợi hơn. Chị cũng hứa sẽ tìm nguồn tác phẩm và hỗ trợ tài chính cho các dịch giả từ phía Pháp và các tổ chức Pháp tại Việt Nam. Ngoài ra, chị đề xuất sáng kiến thành lập Câu lạc bộ dịch giả tiếng Pháp tại Việt Nam, kết nối với các tổ chức tương đồng tại Pháp và các nước trên thế giới để trao đổi nghiệp vụ và phát triển nghề.
Cuộc trao đổi đã mở ra hướng đi mới, nếu được triển khai sẽ hứa hẹn đóng góp vào những bước tiến quan trọng trong việc phổ biến văn học Pháp tại Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa và tinh thần của bạn đọc Việt Nam.
