in

Thơ Louise Glück (Mỹ) – song ngữ

(Bùi Xuân chuyển ngữ từ bản tiếng Anh)

Đêm trung thành và đức hạnh 
 
Câu chuyện của tôi bắt đầu thật đơn giản: Tôi có thể nói và tôi hạnh phúc.
Hoặc: Tôi có thể nói, do đó, tôi hạnh phúc.
Hoặc: Tôi hạnh phúc, do đó, tôi đã được nói.
Tôi như ngọn đèn sáng xuyên qua căn phòng tối tăm.
 
Nếu bắt đầu khó đến thế, hãy tưởng tượng kết thúc sẽ như thế nào -
Trên chiếc giường của tôi,
khăn trải giường in hình thuyền buồm đầy màu sắc
truyền tải tầm nhìn về một cuộc phiêu lưu (dưới dạng khám phá)
và cảm giác đong đưa nhẹ nhàng, giống như một chiếc nôi đưa.
 
Mùa xuân, và những bức rèm cửa lao xao.
Gió thổi vào phòng, mang theo đám côn trùng đầu tiên.
Tiếng vo ve của chúng như tiếng kinh cầu nguyện.
 
Những mảnh
ký ức góp nhặt thành một ký ức tuyệt vời.
Những cái chấm trong veo trong sương mù, có thể nhìn thấy liên tục,
giống như ngọn hải đăng có nhiệm vụ duy nhất
là phát ra tín hiệu.
 
Nhưng cái điểm thực sự của ngọn hải đăng là gì?
Đây là phía bắc, nó nói.
Không phải. Tôi là bến đỗ an toàn của bạn.
 
Tôi đã chia sẻ căn phòng này với anh trai của mình,
Để trừng phạt, vì sự hiện diện của tôi trong căn phòng, anh tôi bắt tôi thức trắng, đọc
những câu chuyện phiêu lưu bên ánh đèn ngủ màu vàng.
 
Những thói quen sẵn có từ lâu: anh trai tôi nằm nghiêng trên giường,
khuất phục nhưng tự nguyện như thế,
cái đầu sáng sủa của anh cúi xuống hai tay, khuôn mặt bị che khuất-
 
Ở vào thời điểm tôi đang nói,
anh trai tôi đang đọc một cuốn sách mà anh gọi là
đêm trung thành và đức hạnh.
Đây có phải là đêm anh tôi đọc cuốn sách, còn tôi thì thức trắng?
Không phải – mà đó là một đêm cách đây rất lâu, một hồ nước bóng tối, trong đó
một tảng đá hiện ra, và trên tảng đá
trồi lên một thanh kiếm.
 
Những ấn tượng đến và đi trong đầu tôi,
giống như tiếng côn trùng, vo ve yếu ớt
Khi không quan sát anh tôi, tôi nằm trên chiếc giường nhỏ mà chúng tôi nằm  chung
nhìn chăm chú trần nhà – nó chưa bao giờ
là phần yêu thích của tôi trong căn phòng. Nó nhắc nhở tôi
về những gì tôi không thể nhìn thấy, bầu trời trong sáng, nhưng đau đớn hơn
cha mẹ tôi ngồi trên mây trắng trong trang phục du lịch màu trắng của họ.
 
Và tôi cũng đang đi du lịch,
trong trường hợp này là không thể nhận thấy
từ đêm đó cho đến sáng hôm sau,
và tôi cũng có một bộ trang phục đặc biệt:
bộ đồ ngủ kẻ sọc.
 
Hãy tưởng tượng một ngày xuân.
Một ngày vô hại: sinh nhật tôi.
Dưới lầu, ba món quà trên bàn ăn sáng.
 
Trong một chiếc hộp, những chiếc khăn tay được ép với một chữ lồng.
Trong chiếc hộp thứ hai, những cây bút chì màu được sắp xếp
thành ba hàng, giống như một bức ảnh ở trường học.
Trong chiếc hộp cuối cùng, là một cuốn sách có tên Người đọc đầu tiên của tôi*
 
Dì tôi gấp tờ giấy gói in sẵn;
những dải ruy băng được cuộn thành những quả bóng gọn gàng.
Anh trai tôi đưa cho tôi một thanh sô cô la
gói trong giấy bạc.
 
Sau đó, bỗng nhiên, tôi chỉ có một mình
 
Có lẽ công việc của một đứa trẻ còn thơ dại
là quan sát và lắng nghe:
 
Theo nghĩa đó, mọi người đều bận rộn-
Tôi đã lắng nghe những âm thanh khác nhau của những con chim mà chúng tôi đã cho chúng ăn,
Lũ côn trùng nở ra, những con bọ nhỏ xíu
bò dọc theo bệ cửa sổ và leo lên trên cao
chiếc máy khâu của dì tôi
đang khoan lỗ trên một đống váy áo -
 
Bồn chồn, bạn có bồn chồn không?
Bạn đang đợi ngày hết để anh trai của bạn quay lại với cuốn sách của mình?
Cho đêm trở về, trung thành, đức hạnh,
Sửa chữa, ngắn gọn, sự phân ly giữa
Bạn và cha mẹ của mình?
 
Tất nhiên, điều này không xảy ra lập tức.
Trong khi ấy, là sinh nhật tôi;
theo một cách nào đó, sự khởi đầu rực rỡ đã trở thành
quãng giữa vô cùng.
 
Cuối tháng Tư êm dịu. Bàng bạc  
những đám mây trên cao, lơ lửng giữa những cây táo.
Tôi nhặt lên cuốn Người đọc đầu tiên của tôi, có vẻ là
câu chuyện về hai đứa trẻ- tôi không thể đọc chữ.
 
Ở trang ba, một con chó xuất hiện.
Ở trang năm, có một quả bóng - một trong những đứa trẻ
đã ném nó cao hơn mức có thể, sau đó
chú chó bay lên trời để chụp quả bóng.
 
Đó dường như là một câu chuyện.
 
Tôi đã lật từng trang. Khi hoàn thành  
Tôi tiếp tục quay lại, vì vậy câu chuyện có dạng hình tròn,
giống như cung hoàng đạo. Nó khiến tôi choáng váng. Quả bóng màu vàng
 
dường như lẫn lộn, không kém
ở nhà, trong tay đứa bé và miệng chú chó-
 
Hai tay ôm tôi, nâng tôi lên.
Đó có thể là tay của bất kỳ ai,
Một người đàn ông, một người đàn bà.
Nước mắt lăn trên làn da trần của tôi. Nước mắt của ai?
Hay là chúng tôi đang ở ngoài trời mưa, đợi xe đến?
 
Ngày trở nên thất thường.
Các khe nứt lộ ra trong màu xanh lam lan rộng, hoặc,
chính xác hơn là những đám mây đen đột ngột
quệt lên trên bầu trời xanh.
 
Ở đâu đó, trong khoảng thời gian xa xôi mù mịt,
mẹ và cha tôi
đang bắt đầu cuộc hành trình cuối cùng của họ,
mẹ tôi âu yếm hôn đứa con mới chào đời, cha tôi
tung anh trai tôi lên không trung.
 
Tôi ngồi bên cửa sổ, xen kẽ
giữa bài đọc đầu tiên của mình với
việc xem thời giờ trôi qua, phần giới thiệu của tôi về
triết học và tôn giáo.
 
Có lẽ tôi đã ngủ. Khi tôi tỉnh dậy
bầu trời đã thay đổi. Mưa nhẹ rơi,
khiến cho vạn vật đều trở nên tươi mới-
 
Tôi tiếp tục nhìn chăm chú
Vào cuộc đoàn viên điên cuồng của con chó
với quả bóng màu vàng, một vật
sắp được thay thế
bởi một vật khác, có lẽ là một món đồ chơi nhồi bông-
 
Và rồi đột nhiên buổi tối đến.
Tôi nghe thấy giọng nói anh trai tôi
gọi điện, bảo rằng anh đã về nhà.
 
Trông anh già hơn mấy tuổi so với sáng mai nay.
Anh đặt sách của mình bên cạnh giá đỡ chiếc ô
và đi rửa mặt.
Tay áo đồng phục học sinh của anh
thõng xuống đầu gối.
 
Bạn không biết nó gây sốc như thế nào đâu
với một đứa bé khi
một cái gì đó cứ liên tục dừng lại.
 
Trong trường hợp này, âm thanh của phòng may vá,
giống như một mũi khoan, nhưng rất xa-
 
Biến mất. Sự im lặng ở khắp mọi nơi.
Và rồi, trong im lặng, có tiếng bước chân.
Và rồi chúng tôi ở bên nhau, dì tôi và anh trai tôi.
 
Thế rồi, trà được bày ra.
Ở chỗ tôi, một khoanh bánh gừng
và ở chính giữa của lát cắt,
là một ngọn nến, sẽ thắp sáng sau đó.
Con im lặng làm sao, dì tôi nói.
 
Đó là sự thật-
 
âm thanh không phát ra từ miệng tôi. Thế nhưng,
chúng ở trong đầu tôi, được thể hiện, có thể,
như một thứ gì đó kém chính xác hơn, có thể nghĩ rằng,
mặc dù vào thời điểm đó, đối với tôi, chúng có vẻ như là âm thanh.
 
Có một cái gì ở đó mà không có gì cả.
Hay tôi nên nói, không có thứ gì ở đó  
nhưng nó đã bị dơ uế bởi những câu hỏi-
 
Các câu hỏi cứ xoay quanh trong đầu tôi; chúng có một phẩm chất
được tổ chức theo một cách nào đó, như các hành tinh-
 
Ngoài trời, màn đêm đã buông xuống. Rằng đây
có phải là đêm đã mất, trời sao, ánh trăng rải rác,
như một số hóa chất đã bảo quản
mọi thứ đắm chìm ở trong nó?
 
Dì tôi đã thắp sáng ngọn nến.
 
Bóng tối bao trùm cả vùng đất
và trên biển đêm trôi  
được buộc vào một phiến gỗ-
 
Nếu tôi có thể nói, tôi sẽ nói gì?
Tôi nghĩ mình đã nói
tạm biệt, bởi vì theo nghĩa nào đó
đấy là một lời tạm biệt-
 
Ôi chao, tôi có thể làm gì? Tôi đã không còn
là một em bé nữa.
 
Tôi thấy bóng tối an ủi.
Tôi có thể nhìn thấy, lờ mờ, màu xanh và màu vàng
của thuyền buồm trên áo gối.
 
Tôi ở một mình với anh trai của mình;
hai chúng tôi nằm trong bóng tối, thở cùng nhau,
với sự thân mật sâu sắc nhất.
 
Tôi đã nghĩ rằng tất cả loài người đều bị chia cắt
thành những người muốn tiến về phía trước
và những người muốn quay trở lại.
Hoặc bạn có thể nói, những người muốn tiếp tục đi
và những người muốn dừng lại trên con đường của họ
như bởi thanh gươm rực lửa.
 
Anh tôi nắm lấy tay tôi.
Rồi nó cũng sẽ sớm trôi đi
mặc dù có lẽ, trong tâm trí của anh tôi,
nó sẽ tồn tại bằng cách trở thành tưởng tượng-
 
Cuối cùng cũng đã bắt đầu, làm thế nào để dừng lại?
Tôi cho rằng chỉ có thể đợi chờ sự gián đoạn
như trong trường hợp của cha mẹ tôi bên một cái cây lớn-
Có thể nói, sà-lan sẽ đi qua
lần cuối cùng ở giữa những ngọn núi.
Họ nói điều gì đó giống như đang ngủ quên,
mà tôi đã tiến hành.
 
Hôm sau, tôi có thể nói lại.
Dì tôi vui mừng khôn tả-
có vẻ như hạnh phúc của tôi đã được
truyền cho dì, nhưng sau đó
dì cần nó hơn, bởi dì tôi có hai đứa con cần nuôi dạy.
 
Tôi hài lòng với những nghiền ngẫm của mình.
Tôi dành những ngày của mình với những chiếc bút chì màu
(Tôi đã dùng hết sớm các cây bút chì có màu tối hơn)
mặc dù những gì tôi nhìn thấy, như là tôi đã nói với dì tôi,
không phải là một mô tả thực tế về thế giới
như một viễn cảnh về sự biến đổi của nó
sau khi đi qua khoảng trống của bản thân tôi.
 
Có điều gì đó, tôi đã nói, giống như thế giới vào xuân.
 
Khi không bận tâm đến thế giới
Tôi đã vẽ những bức tranh về mẹ tôi
mà dì tôi đã tạo ra,
giữ, theo yêu cầu của tôi,
một cành cây từ cây si.
 
Đối với bí ẩn im lặng của tôi:
Tôi vẫn còn phân vân
ít hơn bởi sự rút lui của tâm hồn tôi hơn là
bởi sự trở lại của nó, vì nó đã trở về tay không-
 
Nó đi sâu biết bao nhiêu, tâm hồn này,
như một đứa trẻ đang ở trong một cửa hàng bách hóa,
tìm kiếm mẹ của mình-
 
Có lẽ nó giống như một thợ lặn
chỉ đủ không khí trong bể
để khám phá độ sâu trong vài phút hoặc lâu hơn-  
sau đó phổi gửi nó trở lại.
 
Nhưng có điều gì đó, tôi chắc chắn, không ổn ở phổi,
có thể đó là một điều ước chết chóc-
(Tôi dùng từ linh hồn như một sự thỏa hiệp).
 
Tất nhiên, ở một khía cạnh nào đó, tôi chẳng hề trắng tay:
Tôi có những cây bút chì màu của tôi.
Theo một nghĩa khác, thì đó là quan điểm của tôi:
Tôi chấp nhận thay thế.
 
Thật là khó khăn khi sử dụng màu sắc tươi sáng,
những cái còn lại, mặc dù người dì của tôi dĩ nhiên thích chúng hơn-
dì nghĩ rằng tất cả trẻ em nên được vui vẻ.
 
Và thời gian trôi qua: tôi đã trở thành
một cậu con trai như anh trai tôi, sau này
là một người đàn ông.
 
Em nghĩ ở đây anh sẽ rời xa em. Điều đó dường như
không có kết thúc hoàn hảo.
Thật vậy, có những cái kết vô tận.
Hoặc có lẽ, một khi người ta bắt đầu,
chỉ có kết thúc.
______
*Nguyên tác tiếng Anh: My First Reader.
 

Faithful and Virtuous Night
 
My story begins very simply: I could speak and I was happy.
Or: I could speak, thus I was happy.
Or: I was happy, thus speaking.
I was like a bright light passing through a dark room.
 
If it is so difficult to begin, imagine what it will be to end-
On my bed, sheets printed with colored sailboats
conveying, simultancously, visions of adventure (in the from ofexploration)
and sensations of gentle rocking, as a cradle.
 
Spring, and the curtains flutter.
Breezes enter the room, bringing the frist insecls.
A sound of  buzzing like the sound of  prayers.
 
Constituent
Memories of a large memory.
Points of clarity in a mist, intermittently visible,
Like a lighthouse whose one task
Is to emit a signal.
 
But what really is the point of the lighthouse?
This is north, it says.
Not. I am your safe harbor.
 
Much to his annoyance, I shared this room with my older brother.
To punish me for existing, he kept me awake, reading
Adventure stories by the yellow nightlight.
 
The habits of long ago: my brother on his side of the bed,
Subdued but voluntarily so,
His bright heat bent over his hands, his face obscured- -
 
At the time of which I’m speaking,
my brother was reading a book he called
the faithful and virtouous  night.
Was this the night in which he read, in which I lay awake?
No - it was a night long ago, a lake of darkness in which
a stone appeared, and on stone
a sword growing.
 
Impressions came and went in my head,
a faint buzz, like the insects.
When not observing my brother, I lay in the small bed we shared
staring at the ceiling – never
my favorite part of the room. It reminded me
of what I could’t see, the sky obviously, but more painfull
my parents sitting on the white clouds in their white travel outfits.
 
And yet I too was traveling,
In this case imperceptibty
From that night to the next morning,
And I too had a special outfit:
Striped  pyjamas.
 
Picture if you will a day in spring.
A harmless day: my birthday.
Downstairs, three gifts on the breakfast table.
 
In one box, pressed handkerchiefs with a monogram.
In the secnd box, colored pencils arraged
In three rows, like a school photograpt.
In the last box, a book called My First Reader.
 
My aunt folded the printed wrapping paper;
The ribbons were rolled into neat balls.
My brother handed me a bar of chocolate
Wrapped in silver paper.
 
Then, suddenly, I was alone
 
Perhaps the occupation of a very young child
Is toobserve and listen:
 
In that sense, everyone was
I listened to the various sounds of the birds we fed,
The tribes of insects hatching, the small ones
Creeping along the windowsill, and overhead
My aunt’s sewing machine drilling
Holes in a pile of dresses –
 
Restless, are you restless?
Are you waiting for day to end, for your brother to return to his book?
For night to return, faithful, rituous,
Repairing, briefly, the schism between
You and your parents?
 
This did not, of course, happen immediately.
Meanwhile, there was my birthday;
Somehow the luminous outset became
the interminable middle.
 
Mild for late April. Puffy
Clouds overhead, floating among the apple trees.
I picked up My First Reade, which appeared to be
A story about two children – I could not read the words.
 
On pgage three, a dog appeared.
On page five, there was a ball – one of the children
threw it higher than seemed  possible, whereupon
the dog floated into the sky to join the ball.
That seemed to be the story.
I turned pages. When I was finished
I resumed turning so the story took on a circular shape,
Like the zodiac. Itmade me dizzy. The yellow ball
 
Seemed promiscuous, equally
At home in the child’s hand and the dog’s mouth –
 
Hands undermeath me, lifting me.
They could have been anyone’s hands,
A man’s, a moman’s.
Tears falling on my exposed skin. Whose tears?
Or were we out in the rain, waiting for the car to come?
 
The day had become unstable.
Fissures appeared in the broad blue, or,
more precisely, sudden black clouds
imposed themselves on the azure background.
 
Somewhere, in the far backward reaches of time,
my mother and father
were embarking on their last journey,
my mother fondly kissing the new baby, my father
throwing my brother into the air.
 
I sat by the window, alternating
my first lesson in reading with
watching time pass, my introduction to
philosophy and religion.
 
Perhaps I slept. When I woke
the sky had changed. A light rain was falling,
making everything very fresh and new—
 
I continued staring
at the dog’s frantic reunions
with the yellow ball, an object
soon to be replaced
by another object, perhaps a soft toy—
 
And then suddenly evening had come.
I heard my brother’s voice
calling to say he was home.
 
How old he seemed, older than this morning.
He set his books beside the umbrella stand
and went to wash his face.
The cuffs of his school uniform
dangled below his knees.
 
You have no idea how shocking it is
to a small child when
something continuous stops.
 
The sounds, in this case, of the sewing room,
like a drill, but very far away—
 
Vanished. Silence was everywhere.
And then, in the silence, footsteps.
And then we were all together, my aunt and my brother.
 
Then tea was set out.
At my place, a slice of ginger cake
and at the center of the slice,
one candle, to be lit later.
How quiet you are, my aunt said.
 
It was true—
 
sounds weren’t coming out of my mouth. And yet
they were in my head, expressed, possibly,
as something less exact, thought perhaps,
though at the time they still seemed like sounds to me.
 
Something was there where there had been nothing.
Or should I say, nothing was there
but it had been defiled by questions—
 
Questions circled my head; they had a quality
of being organized in some way, like planets—
 
Outside, night was falling. Was this
that lost night, star-covered, moonlight-spattered,
like some chemical preserving
everything immersed in it?
 
My aunt had lit the candle.
 
Darkness overswept the land
and on the sea the night floated
strapped to a slab of wood—
 
If I could speak, what would I have said?
I think I would have said
 
goodbye, because in some sense
it was goodbye—
 
Well, what could I do? I wasn’t
a baby anymore.
 
I found the darkness comforting.
I could see, dimly, the blue and yellow
sailboats on the pillowcase.
 
I was alone with my brother;
we lay in the dark, breathing together,
the deepest intimacy.
 
It had occurred to me that all human beings are divided
into those who wish to move forward
and those who wish to go back.
Or you could say, those who wish to keep moving
and those who want to be stopped in their tracks
as by the blazing sword.
 
My brother took my hand.
Soon it too would be floating away
though perhaps, in my brother’s mind,
 
it would survive by becoming imaginary—
 
Having finally begun, how does one stop?
I suppose I can simply wait to be interrupted
as in my parents’ case by a large tree—
the barge, so to speak, will have passed
for the last time between the mountains.
Something, they say, like falling asleep,
which I proceeded to do.
 
The next day, I could speak again.
My aunt was overjoyed—
it seemed my happiness had been
passed on to her, but then
she needed it more, she had two children to raise.
 
I was content with my brooding.
I spent my days with the colored pencils
(I soon used up the darker colors)
though what I saw, as I told my aunt,
was less a factual account of the world
than a vision of its transformation
subsequent to passage through the void of myself.
 
Something, I said, like the world in spring.
 
When not preoccupied with the world
I drew pictures of my mother
for which my aunt posed,
holding, at my request,
a twig from a sycamore.
 
As to the mystery of my silence:
I remained puzzled
less by my soul’s retreat than
by its return, since it returned empty-handed—
 
How deep it goes, this soul,
like a child in a department store,
seeking its mother—
 
Perhaps it is like a diver
with only enough air in his tank
to explore the depths for a few minutes or so—
then the lungs send him back.
 
But something, I was sure, opposed the lungs,
possibly a death wish—
 
(I use the word soul as a compromise).
 
Of course, in a certain sense I was not empty-handed:
I had my colored pencils.
In another sense, that is my point:
I had accepted substitutes.
 
It was challenging to use the bright colors,
the ones left, though my aunt preferred them of course—
she thought all children should be lighthearted.
 
And so time passed: I became
a boy like my brother, later
a man.
 
I think here I will leave you. It has come to seem
there is no perfect ending.
Indeed, there are infinite endings.
Or perhaps, once one begins,
there are only endings.
Lý thuyết về trí nhớ
Từ lâu, rất lâu, trước khi tôi là một nghệ sĩ dày vò, đau khổ vì khao khát nhưng không có khả năng hình thành những gắn bó lâu bền, rất lâu trước đó, tôi đã là một người cai trị vinh quang, thống nhất hoàn toàn một đất nước bị chia cắt - vì vậy, tôi đã được một thầy bói xem lòng bàn tay. Những điều tuyệt vời, bà ta nói, đang ở phía trước bạn, hoặc có lẽ ở phía sau bạn; rất khó mà chắc chắn. Chưa hết, bà ta nói thêm, sự khác biệt là gì? Ngay bây giờ bạn là một đứa trẻ đang nắm tay một bà thầy bói. Tất cả những điều còn lại chỉ là giả thuyết và giấc mơ.
 
 
Theory of Memory
Long, long ago, before I was a tormented artist, afflicted with longing yet incapable of forming durable attachments, long before this, I was a glorious ruler uniting all of a divided country—so I was told by the fortune-teller who examined my palm. Great things, she said, are ahead of you, or perhaps behind you; it is difficult to be sure. And yet, she added, what is the difference? Right now you are a child holding hands with a fortune-teller. All the rest is hypothesis and dream.
Một sự im lặng rõ ràng  
 
Để tôi kể bạn nghe chuyện này, bà lão nói.
Chúng tôi đang ngồi đối diện nhau
trong một công viên, tại một thành phố nổi tiếng với đồ chơi bằng gỗ.
 
Hồi ấy, tôi đang trốn chạy một cuộc tình buồn,
và như thể là một sự đền tội hay tự trừng phạt bản thân, tôi làm việc
tại một nhà máy, chạm khắc thủ công những bàn tay và bàn chân bé xíu.
 
Công viên là niềm an ủi của tôi, đặc biệt, vào những giờ yên tĩnh
sau khi mặt trời lặn, là khoảng thời gian nó thường hay bị bỏ trống,
Nhưng vào buổi tối ấy, khi tôi bước vào nơi được gọi là Khu vườn Contessa,
tôi thấy ai đó đi phía trước. Điều ấy làm tôi bất ngờ
vì lẽ, tôi đã có thể đi trước, nhưng tôi đã
dừng lại tại điểm này; cả ngày hôm đó tôi đã nghĩ đến những cây anh đào được
trồng ở một khoảnh đất trống, mà thời gian ra hoa đã gần hết.
 
Chúng tôi ngồi im lặng. Hoàng hôn đang buông xuống,
và kèm theo đó là cảm giác bị vây kín
như đang ở trong một toa tàu lửa.
 
Lúc bé, bà lão nói, tôi thích đi dạo trên con đường vườn vào lúc chạng vạng
và nếu con đường đủ dài thì tôi sẽ thấy trăng lên.
Đó là niềm vui lớn đối với tôi: không phải tình dục, không phải đồ ăn, không phải thú vui trần tục.
Tôi thích trăng lên hơn, và đôi khi tôi sẽ nghe thấy,
cùng một lúc, những nốt nhạc tuyệt vời của bản hòa tấu cuối cùng
Đám cưới của Figaro*. Âm nhạc đến từ đâu?
Tôi nào hay biết.
 
Vì bản chất của những lối đi trong vườn
là hình tròn, nên mỗi đêm, sau khi đi lang thang,
tôi sẽ thấy mình ở cửa trước nhà mình, nhìn chăm chú vào nó,
hầu như không thể nhận ra, trong bóng tối, cái núm cửa lấp lánh.
 
Bà lão nói, đó là một khám phá tuyệt vời, dù đó là cuộc sống thực của tôi.
 
Nhưng có những đêm, bà lão nói, gần như không thể nhìn thấy vầng trăng qua những đám mây
và âm nhạc không thể bắt đầu. Một đêm hoàn toàn chán nản.
Và tối hôm sau tôi bắt đầu trở lại, và thường thì mọi việc diễn ra tốt đẹp.
 
Tôi không thể nghĩ gì để nói. Câu chuyện này, thật vô nghĩa khi tôi viết ra,
trên thực tế nó đã bị gián đoạn ở mọi giai đoạn với những khoảng dừng như xuất thần
và những khoảng ngắt quãng kéo dài, để đến lúc này thì đêm đã bắt đầu.
 
Kìa, đêm rộng dài, đêm
thật háo hức chứa đựng những nhận thức kỳ lạ. Tôi cảm thấy một số
bí mật quan trọng
sắp được giao cho tôi, như một ngọn đuốc được truyền
từ tay người này sang tay kẻ khác trong một cuộc tiếp sức.
 
Bà lão nói lời xin lỗi chân thành với tôi.
Tôi đã nhầm bạn với một trong những người bạn của ta.
Và bà lão chỉ tay về phía những bức tượng mà chúng tôi đang ngồi giữa,
những người đàn ông anh hùng, những người phụ nữ thánh thiện hy sinh quên mình
đang ôm những đứa trẻ bằng đá granit trước ngực.
Bà lão nói, không thể thay đổi, giống như con người.
 
Tôi đã từ bỏ chúng, bà lão nói.
Nhưng tôi chưa bao giờ mất hứng thú với những cuộc đi vòng quanh.
Hãy sửa cho tôi nếu tôi sai.
 
Trên đầu chúng tôi, những bông hoa anh đào đã bắt đầu
lấp ló trên bầu trời đêm, hoặc có thể những vì sao đang trôi dạt,
trôi dạt và tan rã, và nơi chúng đáp xuống
một thế giới mới sẽ hình thành.
 
 
Ngay sau đó, tôi trở lại thành phố quê hương của mình
và sum họp với người yêu cũ.
Thế nhưng, tâm trí tôi cứ quay lại sự việc này,
nghiên cứu nó từ mọi khía cạnh, mỗi năm càng bị thuyết phục mạnh mẽ hơn,
mặc dù không có bằng chứng, rằng nó chứa một số bí mật nào đó.
Cuối cùng, tôi kết luận rằng bất cứ thông điệp nào cũng có thể không được
chứa trong lời nói - do đó, tôi nhận ra, mẹ tôi thường nói với tôi,
những lời nói im lặng đanh thép cảnh cáo và trừng phạt tôi –
 
và dường như tôi không chỉ quay lại với người yêu của mình
mà bây giờ tôi đang trở lại Khu vườn Contessa,
nơi những cây anh đào vẫn đang nở hoa
như một người hành hương tìm kiếm sự chuộc tội và tha thứ,
 
vì vậy tôi cho rằng một lúc nào đó sẽ có
một cánh cửa với cái núm lấp lánh,
nhưng điều đó xảy ra khi nào và tôi không biết ở đâu.
 
____
* The Marriage of Figaro (Tiếng Ý: Le nozze di Figaro) là một trong những vở opera hay nhất của Mozart.
 
A Sharply Worded Silence
 
Let me tell you something, said the old woman.
We were sitting, facing each other,
in the park at ___, a city famous for its wooden toys.
 
At the time, I had run away from a sad love affair,
and as a kind of penance or self punishment, I was working
at a factory, carving by hand the tiny hands and feet.
 
The park was my consolation, particularly in the quiet hours
after sunset, when it was often abandoned,
But on this evening, when I entered what was called the Contessa’s Garden,
I saw that someone had preceded me. It strikes me now
I could have gone ahead, but I had been
set on this destination; all day I had been thinking of the cherry trees
with which the glade was planted, whose time of blossoming had nearly ended.
 
We sat in silence. Dusk was falling,
and with it came a feeling of enclosure
as in a train cabin.
 
When I was young, she said, I liked walking the garden path at twilight
and if the path was long enough I would see the moon rise.
That was for me the great pleasure: not sex, not food, not worldly amusement.
I preferred the moon’s rising, and sometimes I would hear,
at the same moment, the sublime notes of the final ensemble
of The Marriage of Figaro. Where did the music come from?
I never knew.
 
Because it is the nature of garden paths
to be circular, each night, after my wanderings,
I would find myself at my front door, staring at it,
barely able to make out, in darkness, the glittering knob.
 
It was, she said, a great discovery, albeit my real life.
 
But certain nights, she said, the moon was barely visible through the clouds
and the music never started. A night of pure discouragement.
And still the next night I would begin again, and often all would be well.
 
I could think of nothing to say. This story, so pointless as I write it out,
was in fact interrupted at every stage with trance-like pauses
and prolonged intermissions, so that by this time night had started.
 
Ah the capacious night, the night
so eager to accommodate strange perceptions. I felt that some important secret
was about to be entrusted to me, as a torch is passed
from one hand to another in a relay.
 
My sincere apologies, she said.
I had mistaken you for one of my friends.
And she gestured toward the statues we sat among,
heroic men, self-sacrificing saintly women
holding granite babies to their breasts.
Not changeable, she said, like human beings.
 
I gave up on them, she said.
But I never lost my taste for circular voyages.
Correct me if I’m wrong.
 
Above our heads, the cherry blossoms had begun
to loosen in the night sky, or maybe the stars were drifting,
drifting and falling apart, and where they landed
new worlds would form.
 
Soon afterward I returned to my native city
and was reunited with my former lover.
And yet increasingly my mind returned to this incident,
studying it from all perspectives, each year more intensely convinced,
despite the absence of evidence, that it contained some secret.
I concluded finally that whatever message there might have been
was not contained in speech—so, I realized, my mother used to speak to me,
her sharply worded silences cautioning me and chastizing me—
 
and it seemed to me I had not only returned to my lover
but was now returning to the Contessa’s Garden
in which the cherry trees were still blooming
like a pilgrim seeking expiation and forgiveness,
 
so I assumed there would be, at some point,
a door with a glittering knob,
but when this would happen and where I had no idea.

What do you think?

Đối thoại với chính mình qua tập sách mới nhất của Phan Đăng

Thơ Nông Thị Ngọc Hòa