Trần Quỳnh Hoa
Sao Mai
Thạc sĩ – Doanh nhân Nguyễn Hòa là một người Việt sống tại Đức, một gương mặt đáng chú ý trong cộng đồng Việt Nam tại Berlin và là một nhân vật đặc biệt trong giới triết học. Với hơn hai thập kỷ chuyên tâm nghiên cứu triết học, anh đã tạo dựng cho mình một hành trình đầy trăn trở và suy tư, từ những năm tháng đầu tiên đến những bước tiến vượt bậc trong việc nghiên cứu và đối thoại triết học khắp châu Âu. Điều đặc biệt hơn cả là anh đang trên hành trình phát triển bản thân từ một nhà Suy tư đến một nhà Tư tưởng – một bước chuyển mà người Việt rất thiếu trong hành trình khám phá và phát triển tư duy triết học.
Nguyễn Hòa là một người luôn chìm đắm trong những vấn đề triết học sâu sắc. Mặc dù chưa xuất bản một cuốn sách nào ghi lại những kết quả từ quá trình nghiên cứu ấy, nhưng anh đã tham gia nhiều hội thảo triết học lớn tại châu Âu và Việt Nam, đối thoại với các triết gia hàng đầu tại lục địa này. Hành trình nghiên cứu của anh không dừng lại ở việc tìm hiểu và trau dồi kiến thức, mà đi sâu vào việc phản biện, thử thách các quan niệm triết học truyền thống, đặc biệt là đối với các học thuyết như “Vô vi” của Lão Tử, thuyết từ bi từ Ấn Độ, và quan điểm tổng hợp các triết lý cổ xưa với triết lý hiện đại từ khắp nơi trên thế giới của Việt Nam.
Trong hành trình khám phá ấy, Nguyễn Hòa đã tìm ra được những điểm yếu mà anh cho rằng đã tồn tại lâu đời trong các hệ tư tưởng này. Anh nhận định rằng triết lý “Vô vi” của Trung Quốc có thể đã dẫn đến một lối sống thụ động nếu không được kết hợp với một hình thức quản lý ít độc đoán hơn, hiểu sâu hơn về cội rễ của nhận thức. Về thuyết từ bi từ Ấn Độ, Nguyễn Hòa cho rằng nó cần được làm giàu thêm bởi tinh thần phóng khoáng và sự tiến bộ xã hội, cần hiểu rõ hơn về cội nguồn của nhân tính. Đối với Việt Nam, anh cho rằng việc tổng hợp các tinh hoa triết học từ khắp thế giới cần được tiếp tục, nhưng cũng cần phát triển một tiếng nói độc lập hơn, để triết học Việt Nam có chỗ đứng riêng biệt trên bản đồ triết học toàn cầu. Với anh, người có tư tưởng Đông dương cuối cùng đã chết.
Hành trình chuyển hóa từ một nhà Suy tư thành nhà Tư tưởng của Nguyễn Hòa thể hiện rõ qua việc anh không ngừng đặt ra những câu hỏi nền tảng và tìm kiếm các câu trả lời sâu sắc hơn. Một ví dụ là anh đang trăn trở với khái niệm “nguyên sơ tượng” – một khái niệm mà anh coi là chìa khóa mở ra nhiều triết lý sâu sắc hơn. Anh đặt câu hỏi: “Tình yêu có phải là một nguyên sơ tượng không?” Đây là sự phản ánh rõ nét về quá trình suy tư của anh, khi anh tìm kiếm bản chất căn nguyên của các khái niệm tồn tại trong cuộc sống.
Một trong những lý do khiến Nguyễn Hòa chưa xuất bản cuốn sách của riêng mình là vì anh đang trong giai đoạn “lập ngôn” – tìm kiếm và xây dựng học thuyết triết học cá nhân để ghi dấu ấn. Đối với Nguyễn Hòa, triết học không chỉ là sự hiểu biết thế giới, đo thế giới, mà còn là sự lập ngôn, lập luận, và đưa ra những quan điểm mới mẻ. Đây chính là sự chuyển hóa từ tư duy suy tư, phản ánh sang tư duy sáng tạo, kiến tạo nên những tư tưởng mới.
Ngoài việc nghiên cứu triết học, Nguyễn Hòa còn là một doanh nhân năng động. Hiện nay, anh đã thuê một tòa nhà lớn tại Berlin để biến nó thành nơi kết nối doanh nghiệp, giới thiệu sản vật và văn hóa Việt Nam tại châu Âu. Đây cũng là trung tâm văn học nghệ thuật Việt Nam tại châu Âu, nơi diễn ra các hoạt động giao lưu văn hóa và nghệ thuật giữa Việt Nam và các nước phương Tây. Mặc dù bận rộn với nhiều trách nhiệm, Nguyễn Hòa chỉ dành 20% thời gian cho công việc quản lý trung tâm, trong khi 80% thời gian còn lại anh dành cho việc lập ngôn và triết lý.
Một trong những đam mê lớn nhất của Nguyễn Hòa là đối thoại triết học. Anh tìm kiếm những cuộc đối thoại với các nhà tư tưởng có tầm, nhưng điều anh khao khát nhất là được đối thoại triết học bằng tiếng Việt. Hiện tại, anh chủ yếu tham gia đối thoại triết học bằng tiếng Đức và tiếng Anh với các triết gia châu Âu, nhưng với Nguyễn Hòa, một cuộc đối thoại triết học bằng ngôn ngữ mẹ đẻ mới thực sự thỏa mãn được khát vọng tri thức của anh.
Vào tháng 7 năm 2023, Nguyễn Hòa cùng với doanh nhân – dịch giả Monika NN đã sáng lập Câu lạc bộ Văn học Nghệ thuật Việt Nam tại châu Âu. Đây là một nền tảng sôi động dành cho việc giao lưu, trao đổi văn hóa, văn học và nghệ thuật giữa Việt Nam và châu Âu. Câu lạc bộ này nhằm quảng bá mạnh mẽ văn học, nghệ thuật của cả hai vùng đất và hỗ trợ các tác giả Việt Nam trong việc đưa tác phẩm của mình đến với độc giả quốc tế thông qua nhiều ngôn ngữ như Anh, Đức và Pháp. Điều này thể hiện sự nỗ lực không ngừng của Nguyễn Hòa trong việc kết nối và tạo cầu nối văn hóa giữa các nền văn minh.
Một dự án khác mà Nguyễn Hòa thực hiện năm 2024 là xây dựng “House of Light” (Ngôi nhà ánh sáng) tại Việt Nam, nằm trên Đồi nghệ sĩ. Đây là nơi mà anh hy vọng ánh sáng triết học sẽ khởi nguồn từ đất Việt và lan tỏa ra khắp thế giới, trở thành biểu tượng của tri thức và triết lý Việt Nam trong lòng người dân toàn cầu. Tư tưởng của Nguyễn Hòa xoay quanh việc “Let it be, let it goes, back to the elements” – để mọi thứ diễn ra tự nhiên, trở về với những thành tố nguyên sơ, một quan điểm phản ánh sự thanh thản và sâu sắc trong hành trình tìm kiếm chân lý của một nhà tư tưởng.
Hành trình của Nguyễn Hòa từ một người suy tư đến một nhà tư tưởng là hình mẫu quý báu cho cộng đồng người Việt, nhất là trong lĩnh vực triết học. Người Việt thường ít có sự phát triển tư duy từ suy tư đến tư tưởng, phần lớn dừng lại ở việc suy ngẫm và phản biện. Tuy nhiên, hành trình của Nguyễn Hòa chính là minh chứng sống động cho sự chuyển hóa tư duy từ nền tảng suy tư sang tư duy sáng tạo, độc lập, đầy cá tính, một yếu tố mà Việt Nam đang rất cần để khẳng định vị thế triết học trên trường quốc tế.
